دلايل استقرار سامانه موشكي ناتو در تركيه

سفير تركيه در خصوص استقرار سامانه موشكي ناتو در اين كشور و نيز ورود
تركيه به جنگ ليبي عليرغم اظهارات نخست وزير اين كشور توضيحاتي ارائه داد.

«اميت
يارديم» سفير تركيه در ايران در گفت‌وگو با خبرنگار سياست خارجي خبرگزاري
فارس، در خصوص استقرار سامانه موشكي ناتو در خاك تركيه، مداخله ناتو در
ليبي و حضور تركيه در اين كشور، دعوت نخست وزير تركيه از رئيس رژيم
صهيونيستي براي حضور در نشست كشورهاي در حال توسعه كه در اين كشور برگزار
خواهد شد و ديگر تحولات منطقه توضيحاتي ارائه داد كه از نظر خوانندگان
مي‌گذرد.

* مذاكرات استانبول روندي مثبت داشت
* درباره دور بعدي مذاكرات ايران و 1+5 در تركيه بحثي‌ صورت نگرفته است

فارس:
مذاكرات ايران و 1+5 در روزهاي اول و دوم بهمن‌ماه سال گذشته به سرپرستي
سعيد جليلي دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان و كاترين اشتون مسئول سياست
خارجي اتحاديه اروپا در استانبول برگزار شد، بر اين اساس برگزاري دور بعدي
اين مذاكرات در تركيه را چقدر محتمل مي‌دانيد؟
يارديم: مذاكرات بين
ايران و1+5 بود و تركيه تنها مسئوليت ميزباني آن را برعهده داشت. ما براي
اين كه كمكي به اين روند كرده باشيم، ميزباني آن را برعهده گرفتيم. از نظر
ما روند مثبتي بود و اگر در دوره‌‌هاي آتي نيز درخواست شود كه كمك كنيم
بي‌هيچ ترديدي به آن وارد مي‌شويم، البته تا جايي كه مي‌دانم بحث مذاكره در
استانبول مطرح نشده است.

* بي‌اطلاعي از وضعيت عليرضا عسگري

فارس:
عليرضا عسگري معاون وزير دفاع سابق ايران سال 2007 (1385) در استانبول
ربوده شد و تركيه پيگيري اين پرونده را در دستور كار دارد، آيا اطلاع جديدي
از وضعيت عسگري در دست داريد؟
يارديم: تا جايي كه اطلاع دارم خبر جديدي
نيست. الان خبر جديدي نيست البته اينكه مقامات ايران با ساير كشورها تماس
دارند از آن اطلاعي ندارم، اما در تركيه خبر جديدي نيست.

* استقرار سپر دفاع موشكي در تركيه موضوعي فني است

فارس:
در نهايت سامانه سپر دفاع موشكي ناتو در تركيه مستقر شد، شما استقرار اين
سامانه در تركيه و در مجاورت مرزهاي ايران را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
يارديم:
اين يك موضوع تماماً فني است و تركيه در اجلاس ليسبون نظرات خود را به طور
شفاف در اين باره مطرح كرد، البته در اين روند مهمترين موضوع روابط تركيه
با ايران است و تركيه همواره افكار و نگراني‌هاي خود را مطرح كرده است. در
هر روندي كه باشد و در هر مكان و زمان، مهمترين موضوع، روابط با ايران است و
اين موضع‌گيري اساسي تركيه مي‌باشد.

فارس: درست است كه اين يك موضوع فني است اما اين سامانه به دلايل سياسي مستقر شد.
يارديم: به همين دليل من هم نظرات سياسي خود را ارائه دادم.

* روابط ايران و تركيه در بحث استقرار سامانه سپر دفاع موشكي در نظر گرفته شد

فارس: اين سامانه براي حفاظت تركيه در برابر كدام خطرها يا كشورها مستقر شده است؟
يارديم:
از نظر ناتو نمي‌دانم، اما اگر مي‌گوييد خطر آن براي تركيه چيست، بايد
بگويم كه در دورنماي روابط بين ايران و تركيه چنين چيزي مطرح نيست. در
تمامي روندهاي سياسي مختلف وقتي يك پروسه‌اي را ارزيابي مي‌كنيم حتماً
موضوع روابط با ايران را مدنظر قرار داده و از آن منظر موضوع را بررسي
مي‌كنيم.

فارس: يعني نمي‌دانيد ناتو در استقرار اين سامانه چه هدفي را دنبال مي‌كند؟
يارديم:
اطلاع درستي در مورد اين سپر دفاع موشكي از نشست ليسبون به اين سو و اينكه
اين روند چطور پيش رفته ندارم. شايد در هفته‌هاي آتي بتوانيم در اين خصوص
صحبت‌هايي داشته باشيم.

* از دعوت پرز براي حضور در اجلاس كشورهاي در حال توسعه بي‌اطلاعم

فارس:
2 سال قبل رژيم صهيونيستي به كشتي مرمره كه حامل پرچم تركيه بود، حمله
كرده و 9 سرنشين ترك آن را به شهادت رساند. مقامات تركيه اعلام كردند كه
رژيم صهيونيستي بايد از كار خود عذرخواهي كند، اما اين كار انجام نشد.
روزهاي گذشته اخباري از رسانه‌هاي تركيه مبني بر دعوت «پرز» رئيس اين رژيم
از سوي رئيس جمهور تركيه براي شركت در كنفرانس كشورهاي در حال توسعه صورت
گرفته است. آيا اين موضوع مغاير با سخنان مقامات تركيه درباره روابط با
رژيم صهيونيستي نيست؟
يارديم: من اطلاعي از اين دعوت ندارم، اما بايد
اين موضوع را خاطرنشان كنم كه اين اجلاس را سازمان ملل متحد ترتيب داده و
تركيه مسئوليت ميزباني آن را برعهده دارد. اين چهارمين اجلاس كشورهاي كمتر
توسعه يافته است كه در «8 مي» ترتيب داده شده و تمامي رهبران سياسي كشورهاي
جهان براي حضور در اجلاس دعوت شده‌اند، رؤساي مجلس نيز دعوت شده‌اند. از
ايران نيز مقامات عاليرتبه دعوت شده‌اند كه باعث افتخار ماست. در اين اجلاس
10 هزار نفر از مقامات كشورهاي جهان دعوت شده‌اند و اجلاسي است كه هر 10
سال يكبار برگزار مي‌شود.
اين اجلاس از سال 1980 در مورد توسعه كشورها
به ما امكاني مي‌دهد كه اين روند را بررسي كنيم. اين كنفرانس از نظر ابعاد
جهاني، كنفرانس بسيار مهمي است اما اطلاعي از ليست مدعوين ندارم.

* تركيه همچنان بر عذرخواهي اسراييل تأكيد دارد

فارس: اين يك اجلاس جهاني است. اين يك فرصت نبود تا به رژيم صهيونيستي نشان دهيد از آن حركت رژيم صهيونيستي ناراحتيد؟
يارديم:
اينكه به چه صورت در آنكارا ارزيابي مي‌شود مطلع نيستم. در مورد كشتي ماوي
مرمره در روابط بين 2 كشور به طور اصولي مواضعي اتخاذ شده است. ما به طور
واضح اعلام كرده‌ايم كه 2 شرط اساسي داريم؛ يكي عذرخواهي اسرائيل و ديگري
پرداخت خسارت آن.
اين موضوعي است كه از نظر روابط 2 جانبه مطرح است ولي
ممكن است به مناسبت برخي اجلاس‌ها و كنفرانس‌هاي همه جانبه، تعداد زيادي از
رهبران جهان زير يك سقف جمع شوند. از نظر اينكه چون اسرائيل تا به امروز
عذرخواهي نكرده ما موضع سابق خود را ادامه مي‌دهيم.

فارس: رهبران
بين‌المللي در آب‌هاي بين‌المللي ديدند كه به كشتي حامل پرچم تركيه حمله
شد، اما شما مي‌گوييد اين موضوع به روابط 2 جانبه مربوط مي‌شود.
يارديم:
اين را از بابت اينكه به استانبول دعوت شده‌اند يا نه، نگفتم، اما مي‌گويم
چون اين كنفرانس را سازمان ملل ترتيب داده كه تمام رهبران جهان در آن زير
يك سقف جمع شوند. اين موضوع خارج از عهده ماست و ارتباطي به ما ندارد.

* اين سؤال را از يك سياستمدار ترك بپرسيد

فارس: در انتخابات آينده تركيه هيچ زن با حجابي معرفي نشده، اتفاقي است يا يك روند است؟
يارديم: اينكه چرا احزاب اينچنين ترجيح سياسي داشتند نمي‌دانم و اگر در آينده با يك سياستمدار ترك ديدار داشتيد از او بپرسيد.

* اروپا هدف اول سياست خارجي تركيه است

فارس:
با توجه به اينكه چندي قبل نخست‌وزير تركيه در پارلمان اتحاديه اروپا
سخنراني خوبي داشت و غربي‌ها را در موضوع حقوق بشر محكوم كرد و از اين دست
موضوعات را در گذشته نيز شاهد بوده‌ايم، ورود به اتحاديه اروپا براي تركيه
چه ميزان مهم است؟
يارديم: در اروپا 2 پارلمان داريم يكي پارلمان
اتحاديه اروپا است كه 27 كشور در آن عضو هستند و تركيه در آن عضو نيست و
مركز اين پارلمان در بروكسل است. يكي هم پارلمان شوراي اروپا است كه حدود
40 كشور در آن عضو هستند يعني براي عضويت در پارلمان اروپا به طور مستقيم
انتخاب مي‌شوند، اما براي عضويت در پارلمان شوراي اروپا هر كشوري
نماينده‌اي از كشور خود مي‌فرستد كه در استراسبورگ مستقر است. نخست‌وزير در
پارلمان شوراي اروپا سخنراني كردند و البته يك سخنراني خوب و پرمعنايي
داشته و نسبت به انتقادات مطرح شده پاسخ‌هاي سازنده‌اي دادند و به برخي
نمايندگان پارلمان در قالب سؤال و جواب پاسخ دادند كه يكي از آنها نماينده
ارمنستان بود.
به عنوان مثال ارمنستان هم مثل تركيه و آذربايجان عضو
پارلمان اتحاديه اروپا نيست اما عضو پارلمان شوراي اروپا است و تركيه در
اين دوره رياست دوره‌اي اين شورا را دارد و رياست پارلمان شوراي اروپا نيز
يك فرد ترك است.
حوضه مسئوليت اين پارلمان‌ها هم با هم فرق دارد.
پارلمان اتحاديه اروپا يك اتحاديه سياسي است، اما پارلمان شوراي اروپا بر
روي موضوعات خاصي مانند دموكراسي و حقوق بشر كار مي‌كند و اگر كشوري در
زمينه دموكراسي نواقصي داشته باشد اين شورا مي‌تواند عضويت آن را تعليق
كند.
همانطور كه پس از كودتاي 1980 تركيه اينطور شد. رؤساي كشورهاي
مختلف هم گاهگاهي در آن حضور يافته و سخنراني مي‌كنند. در مورد عضويت تركيه
در اتحاديه اروپا به طور خلاصه از نظر سياست خارجي عضويت تركيه در اتحاديه
اروپا تنها هدف تركيه نيست ولي اينكه هر كشوري در سياست خارجي خود
اولويت‌هايي دارد. براي تركيه روابط با اروپا مهم است اگرچه تنها موضوع مهم
نيست. مثلاً روابط با روسيه نيز براي ما مهم است كه طي 100 سال گذشته
دنبال مي‌شد. هدف سوم ما خاورميانه است كه ايران نيز قسمتي از آن است.
آسياي ميانه هم براي تركيه اهميت دارد. با توجه به اينكه كشورهاي آفريقايي
در حال توسعه هستند آفريقا هم براي تركيه مهم است.

* تركيه در قالب قطعنامه سازمان ملل و براي كمك‌هاي انساندوستانه وارد ليبي شد
* حل مشكل ليبي از طريق گفت‌وگوي داخلي امكانپذير است

فارس: در خصوص ليبي و جنگي كه ناتو عليه قذافي به راه انداخت و حضور لجستيكي و ورود تركيه به اين جنگ ارزيابي شما چيست؟
يارديم:
اگر روند وقايع را به خاطر داشته باشيد مي‌دانيد كه سازمان ملل 2 قطعنامه
در اين خصوص صادر كرد. تركيه به اقدام نظامي كه ناتو در قبال ليبي آغاز
كرده در چارچوب قطعنامه سازمان ملل نگاه مي‌كند و هيچ نوع اقدامي را كه
خارج از اين حدود باشد را قبول نمي‌كند. تركيه در خصوص مشكل ليبي به ابعاد
انساني موضوع اهميت مي‌دهد. در اين چارچوب هم كمك‌هاي انساندوستانه خود را
دارد. ما مايليم كه مشكل رخ داده در ليبي از طرف خود مردم آن كشور با
گفت‌گو حل شود. از نظر ما درست نيست هيچ كشوري نسبت به مسائل كشور ديگري
مداخله كند.

* تركيه در ليبي نقشي ندارد

فارس: ناتو وارد
صحنه ليبي شد در حالي كه در تعريف تشكيل ناتو، دفاع از اعضاي اروپا در
مقابل حمله خارجي مطرح بوده است، در حالي كه ليبي يك كشور در شمال آفريقا
مي‌باشد. حضور تركيه در كنار ناتو براي افكار عمومي جهان اسلام قابل هضم
نيست.
يارديم: كشورهاي مسلمان و همسايه، نقش تركيه را بايد در آن ابعاد
خوب بشناسند. تركيه حمايت از حملات يا كمكي براي حملات ناتو نمي‌كند. تركيه
در مورد مشكل ليبي نظرات خود را اظهار كرد و براي حل ابعاد انساني مسئله،
نقشي را عهده‌دار شد.
البته آقاي نخست‌وزير كه عالي‌ترين مقام سياسي
هستند نظرات تركيه را به طور رسمي اعلام كرده‌اند. برخي كشورهايي كه عضو
ناتو نيستند نيز اقداماتي را انجام داده‌اند. تركيه در آن نقشي ندارد،
تركيه مشكل رژيم هم ندارد، البته جواب اين سؤالات را خود مردم ليبي خواهند
داد.
البته بهتر بود كه اين رخدادها به وقوع نمي‌پيوست و در چارچوب ثبات و امنيت و رفاه همه اين مسائل حل مي‌شد.
كاش
اين كشتار و حملات صورت نمي‌گرفت اما موضوعي است كه بايد مورد بررسي قرار
بگيرد كه چرا چنين تابلوي سياسي را در خاورميانه شاهد هستيم و چرا بيشترين
بحران‌ها در خاورميانه است؟ چرا عليرغم منابع غني زيرزميني منطقه هنوز مردم
در برخي مناطق در فقر هستند؟ اينكه چرا چنين بحران‌هايي شكل مي‌گيرد، بايد
در آينده به طور مفصل در مورد آن صحبت كنيم. خوشحال مي‌شوم در آينده نزديك
با هم صحبت كنيم.

* تركيه در ليبي نيروي جنگجو ندارد

فارس:
آقاي اردوغان پيش از حمله ناتو به ليبي صريحاً اعلام كرده بودند كه موضوع
ليبي هيچ ارتباطي به ناتو ندارد و آنها نبايد دخالت كنند، اما مي‌بينيم كه
ناتو مداخله كرد و تركيه نيز اين سازمان را همراهي كرد.
يارديم: فكر
نمي‌كنم مغايرتي وجود داشته باشد، چون روند به اين شكل پيش رفت. تركيه هم
از جهت ابعاد انساني قضيه و براي كمك‌‌هاي انسان‌دوستانه نقشي را عهده‌دار
شد.
تركيه در آنجا نيروي جنگجو ندارد و ما براي اينكه اين قضيه در
چارچوب گفت‌وگو حل شود با نيروهاي دولتي و نيروهاي مخالف در حال مذاكره
هستيم. روند به خوبي پيش رفت كه ناتو مداخلاتي را انجام داد. آيا تركيه
بايد چشم مي‌پوشيد و خارج از بعد انساني قضيه قرار مي‌گرفت يا بايد در قبال
بحراني كه رخ داده بايد به مردم كمك مي‌كرد. ما حمايت‌ها و كمك‌هاي خود را
از جهت ابعاد انساني قضيه ادامه مي‌دهيم.

* اهداف غرب در حمله به ليبي را بايد در چارچوب يك نظريه فلسفي بررسي كنيم

فارس: فكر مي‌كنيد غرب براي كمك به مردم ليبي وارد اين كشور شد؟
يارديم:
معتقدم كه در چارچوب يك نظر فلسفي، اين موضوع را بايد در آينده بررسي
كنيم. اين سؤال در خصوص معادلات قدرتي است كه در دنيا وجود دارد يعني بايد
به طور مفصل بررسي كنيم. آيا اين مداخله به خاطر كمك‌هاي انسان‌دوستانه است
يا اهداف ديگري وجود دارد به طور مفصل بايد بررسي شود.

فارس: يعني به طور خلاصه نمي‌توانيد بگوئيد؟
يارديم:
در طول تاريخ بشريت مداخله يك كشور نسبت به يك كشور ديگر صرفاً بر اساس
اهداف انساندوستانه نبوده است. البته به طور كلي گفتم و نه از نظر ناتو و
موضوع ليبي.

فارس: مشخص نيست غرب براي چه هدفي وارد شد؟
يارديم:
شما تفسير كنيد، چون روزنامه‌نگاريد. آنچه مصمم است نبايد اجازه دهيم چنين
تابلويي شكل بگيرد. موضوعاتي است كه بايد روي آنها تأكيد شود، چرا ما در
خاورميانه شاهد، چنين قضايايي هستيم كه پاسخ اين سؤال كمك مي‌كند در آينده
با چنين بحران‌هايي روبرو نشويم چرا كه فقيرترين كشورها در اين منطقه
هستند.

فارس: وزير خارجه انگليس در مورد حمله به ليبي گفته كه چندين
كشور در اين جنگ حضور دارند كه آن را در توجيه ائتلاف جهاني عليه ليبي به
كار برده است. تركيه رزمنده ندارد اما حضور تركيه در اين جنگ نمي‌تواند
تائيد سخنان وزير خارجه انگليس باشد؟ بهتر نبود كه به جاي حمله مستقيم
مخالفان را تجهيز مي‌كرديد؟
يارديم: الان 2 گروه در ليبي در حال جنگند.
ما هم به عنوان كشورهايي كه از دور به قضيه نگاه مي‌كنيم، درست نيست كه
بگوييم كدام كشور در موضع حق قرار دارد و كدام يك نه.

* اميدوارم قضيه ليبي به بهترين نحو حل شود

در
ليبي مشكل دموكراسي و حقوق بشري وجود دارد، اما اين حق را نبايد قائل شد
براي كشورهايي كه از خارج به موضوع نگاه مي‌كنند. تا به سود يكي از طرفين
مداخلاتي را داشته باشند. ديدگاه ما نسبت به قضيه در مورد نفت ليبي نيست.
ما كشوري هستيم كه مردم ليبي را در چارچوب وحدت مي‌نگريم. ما مايل هستيم كه
به عنوان يك اصل اساسي اين موضوع بين طرفين از طريق گفت‌وگو حل شود،
اميدوارم به بهترين نحو اين مسئله حل شود.

در پايان اين مصاحبه،
سفير تركيه با اشاره به نقشه منطقه‌اي كه در دفتر كارش بود، گفت: اميدوارم
روزي منطقه دوباره روي آرامش را ديده و دوباره به عنوان مركز جهاني قرار
گيرد كه فرهنگ، هنر و علم را به دنيا صادر مي‌كرد.